Muziekgeschiedenis

                                                           Aline Jansen

Tijdens de bijeenkomsten muziekgeschiedenis stonden de blaasinstrumenten centraal. Alice liet veel voorbeelden zien en had zelf ook materialen meegenomen om ons te laten zien. We kennen nu de verschillen in de verscheidenheid van blaasinstrumenten; we weten waar het mondstuk voor dient en hoe de instrumenten werken. Naast de kennis over de instrumenten luistereden en keken we ook naar verschillende muziekuitvoeringen voor blaasinstrumenten. Het waren interessante middagen. De volgende muziekgeschiedenisdata zijn onder voorbehoud al genoteerd op 8, 15 en 22 november. Het onderwerp is nog niet bekend, maar dat wordt dan in onze programmagids  vermeld.

"Kroonjuwelen van 't Loo"

Ans van Kesteren

 

Een lezing door dhr. Huttinga, die al 38 jaar jachtopzichter is bij het Kroondomein 't Loo.

In 1684 kocht Stadhouder Willem III het Oude Loo en 3.000 ha bos, na 1901 werd er nogmaals 6700 ha bos bijgekocht. Prins Hendrik liet, voor het personeel dat in het Kroondomein ging werken, huizen bouwen in Mecklenburgerstijl. Dhr. Huttinga bewoont zo'n woning aan de noordkant van het domein in de buurt van Gortel. Hij heeft als hobby natuurfotografie.

Alle herten leven van eind november tot begin maart in een roedel. In het voorjaar krijgen zij een groot gewei als sieraad en als wapen. In een serie prachtige foto's zien wij de razendsnelle ontwikkeling van het gewei en het afvegen van de vellen die om de nieuwe geweien zitten, de gevechten en horen we het burlen.

Wilde zwijnen leven in rotten (groep) van zo ongeveer 20 zwijnen en zo’n rotte wordt per foto en filmpje gevolgd. Hun jongen, de frislingen, hebben een streepjespak als camouflage. Vossen verschalken nog wel eens een langzame frisling. Zwijnen eten voedsel boven en onder de grond, hun neus is het belangrijkste deel van hun snuit.

Dhr. Huttinga is een enthousiaste verteller bij zijn prachtige foto's en filmpjes over prachtige vogels, roofvogels, de zeldzame waterpaddenstoel en andere mooie exemplaren. Er zijn meer dan 5000 soorten zwammen in het Kroondomein.

In het Kroondomein leven 30 wolven, zij verstoren echter het natuurlijke evenwicht. Jaarlijks overleven bijv. maar enkele reekalfjes de jacht door de roedel wolven.

Er zijn ongeveer 2000 aanrijdingen met wild per jaar.

Kortom er was zo veel moois te zien en interessants te horen , dat het onmogelijk is om alles te benoemen.

 

                                              Museumgroep

                                                Aline Jansen

Met 10 dames hebben we de tentoonstelling ‘Frisse Wind, Impressionisme van het noorden’ bezocht. Een prachtige tentoonstelling met diverse kunstenaars. Daarnaast had Levi van Veluw een tentoonstelling ‘Labyrinth of memories’. Een wonderlijke tentoonstelling van diverse objecten. Het labyrint van geheugen is een toepasselijke naam. Alles zit verstopt in gaatjes, overal liggen stukjes glas of andere materialen waarin je het symbool van vergeten stukje herinneringen kunt zien. De rondgang langs een flinke verzameling hoofden, die van een brok klei steeds meer vorm kregen totdat het een hoofd werd, was ok imponerend. Een mooie tentoonstelling en zeker een bezoek waard.

 

 

 

 

 Lezing Zonnebloem door Aline Jansen          

                                                             Anne-Mieke Schulten

Nationale  Vereniging de Zonnebloem is eind jaren 40 in de vorige eeuw opgericht. Het streven van deze vereniging is om het leven van mensen met een lichamelijke beperking zodanig te verrijken dat zij niet in een isolement vervallen. De Zonnebloem draait grotendeels op vrijwilligers, zowel de regionale als de plaatselijke besturen. De landelijke directie bestaat uit betaalde krachten. De vele duizenden vrijwilligers zijn iedere dag actief om het welzijn te bevorderen en hulp te bieden aan mensen met een lichamelijke beperking als gevolg van bv een langdurige ziekte of gevorderde leeftijd. Deze beperkingen kunnen zowel een lichamelijke als fysieke beperking zijn dus bv niet meer kunnen lopen als slecht kunnen zien.

Apeldoorn kent op dit moment nog 4 afdelingen met ieder een eigen bestuur bestaande uit voorzitter, penningmeester, secretaris, een bestuurslid activiteiten en een bestuurslid bezoekdienst. Aanmelding voor de Zonnebloem kan door de deelnemer zelf gedaan worden of door de familie. Alle potentiële deelnemers worden persoonlijk bezocht en dan vindt er een screening plaats of deelname wel/niet wenselijk is. Een reden om niet te kunnen deelnemen kan bijvoorbeeld zijn wanneer de aanvrager nog voldoende activiteiten om handen heeft of wanneer er sprake is van (beginnende) dementie.

Oók de vrijwilligers doorlopen vooraf een screening waarbij een goed beeld van de betrokkene verkregen wordt . Het is immers belangrijk om een goede match tussen deelnemer en vrijwilliger te kunnen maken.

De activiteiten die door de Zonnebloem verzorgd worden zijn zeer divers en kunnen variëren van een wandeling, bezoekje thuis en bioscoopbezoekje tot een dagje uit of korte vakantie. De meeste mensen kennen de Zonnebloem van de bootvakanties met een volledig aangepaste boot zodat óók bedlegerige deelnemers mee kunnen. Voor deze reizen zijn héél véél vrijwilligers nodig. Voor deelnemers zijn dit vaak relatief dure reizen. Voor de overige activiteiten betalen de deelnemers een eigen bijdrage of eigen gemaakte kosten. De extra kosten die de lichamelijke beperking met zich meebrengt, zoals aangepast vervoer of kosten voor zorg en begeleiding, worden vanuit donaties aan de Zonnebloem betaald. Vrijwilligers doneren uitsluitend tijd en hun gemaakte kosten worden door de donateurs betaald. Een bekende donateur is de Postcodeloterij, maar ook andere fondsen en loterijen dragen zorg dat de kosten betaald kunnen worden. Daarnaast wordt er ieder jaar een lotenverkoop op touw gezet. Ook dat brengt geld in de kas voor de afdelingen.

Meer informatie over de Zonnebloem, aanmelden als deelnemer of, waar altijd behoefte aan is, als vrijwilliger is de vinden op de website: www.zonnebloem.nl naar beneden scrollen en bezoek aan huis aanklikken. Vervolgens postcode inc. letters intikken en dan komt de afdeling naar voren.

Na de vergadering krijgen de dames die in de periode van 2010 – 2014 lid zijn geworden: Erica van der Burgh, Annemarie Bijlsma, Francien Puype, Dicky Kloosterman, Ria Kemmink, Corinne Voetee, Wil Jekkers, Ans van Kesteren, Thea Jansen, Nel Veldt, Ineke Urbach. Lies Maat krijgt ook bloemen want zij doet inmiddels 20 jaar de ledenadministratie en daarvoor was ze vijf jaar bestuurslid.

 

       

 

 

 

 

 

 

 

Het geweten van Indië door Vilan van de Loo

                                                                    Aline Jansen

Johannes van de Steur, pa van de Steur, 1865-1945 werd als zendeling bekend. Vilan van de Loo heeft een biografie over hem geschreven. 

Hij was geboren in een warm en christelijk gezin. Zijn ouders waren lid van de zevende dag baptisten en deze kerkgemeenschap, Parklaan 21 in Haarlem. Het is een besloten gemeenschap met een sterk collectief geheugen wat het onderzoek naar de jeugd van Johannes van de Steur gemakkelijker maakte. Binnen het gezin heersten een paar richtlijnen: wat vindt God ervan en doen we wat God van ons wil. Dat was toen ook het wel het sociale tijdsbeeld. Het was een tijd van hard werken en van bittere armoede. Er heerste cholera en tyfus. Het gezin Van de Steur was ook arm, maar zat financieel gezien net een laag boven bittere armoede. Johannes werkte bij de bakker en had niet doorgeleerd. Toen hij 17 jaar oud was ging hij met zijn vriend Gerard Velthuyzen een zondagsschool beginnen. Daar kregen de arme kinderen lezen en schrijven. Ze kregen daardoor ook informatie over de thuissituatie. Syfilis was bijvoorbeeld een ziekte die veel voorkwam en niet te genezen was. Er werd een zedelijkheidsoffensief gestart  met betrekking tot ‘gevallen vrouwen’ ofwel prostituees. Johannes en zijn vriend Gerard gingen aan de voordeur bij de bordelen staan en vroegen de heren die naar binnen gingen of naar buiten kwamen ‘of dit bezoek nu was wat God van hen wilde’. Ze werden regelmatig bedreigd en ook wel in elkaar geslagen maar ze waren koppig en gingen door. Op een gegeven moment werd Johannes naar Harderwijk overgeplaatst. De kazerne in Harderwijk was de uitvalsbasis voor jongens die naar de Oost gestuurd werden. Ze kregen handgeld mee en de prostitutie kon daardoor floreren. Tussen 1814 -1909 vertrokken in totaal 150.000 jonge mannen richting de Oost. Johannes van de Steur kreeg een boodschap van God dat hij ook naar Nederland-Indië moest gaan. In 1893 komt hij in Java aan en huurt een huis en begint daar de KNIL militairen goede zeden bij te brengen. Er waren 200 militairen aanwezig. Een militair zegt hem dat hij er beter aan deed om halfwezen op te vangen. Dat was de start. Er kwam een moeder met vier kinderen bij hem wonen. De jongen vroeg: hoe zal ik u noemen? Pa of oom? ‘Wat je zelf fijn vindt’ zei Johannes. En het werd pa van de Steur en zo bleef het al die jaren. Binnen acht maanden had hij 14 kinderen plus de soldaten in zijn huis wonen.  Het werk werd hem teveel en hij schreef zijn moeder dat hij een vrouw nodig had. Zijn moeder besliste anders en zijn zus Marie kwam over. Zij kon niet goed tegen het klimaat in het toenmalig Ned. Indië, maar bleef op haar post omdat ze vond dat ze nodig was. Ze trouwde en begon met haar echtgenoot ook een kindertehuis.

Pa van de Steur startte met het blad “Onze kleine bode” en stuurde dit aan allerlei mogelijk organisaties en bekende ‘gulle gevers’. Een vorm van marketing en fundraising. Ook koningin Emma doneerde aan zijn tehuis. Er kwamen vrijwilligers en hij kreeg geld. Foto’s in het blad illustreerden de opvang van de kinderen: slaapzalen met bedden. Meisjes en jongens sliepen in aparte zalen. Pa sliep zelf op de jongensslaapzaal. Van de Steur vond zijn huwelijk de grootste fout van zijn leven. Waarschijnlijk vooral voor zijn vrouw want ook tijdens zijn huwelijk bleef hij op de jongensslaapzaal slapen.

Het werd een goed geolied bedrijf waarbij de jongens en meisjes een opleiding kregen. Alle meubels voor het tehuis, inclusief de bedden, werden allemaal zelf gemaakt. De opleiding voor de jongens was technisch en voor de meisjes was de opleiding gericht op dienstbaarheid. In de jaren na 1917 werd hij een bekendheid en werd tevens het geweten van voormalig Ned. Indië. En zoals bij zoveel zaken kunnen we wel een paar vraagtekens bij dit alles stellen:

• De kinderen die hij opving hadden allemaal een Europese vader. Ze kregen een Europese opvoeding maar niet met erg veel liefde. Het tehuis werd met militaire precisie georganiseerd. Misschien was een aantal kinderen beter af geweest in de kampong, bij hun moeder.
• De jongeren die bij van de Steur opgroeiden hadden geen toegang tot de inheemse maatschappij, maar ook minder tot de Europese maatschappij.
• Enerzijds hebben de kinderen opleidingsmogelijkheden gekregen. Anderzijds waren ze misschien gelukkiger geweest als ze in het dorp waren gebleven

Naast Van de Steur waren nog meer organisaties met ‘liefdadigheid’ bezig. Het hele verhaal moeten we in de vooroorlogse tijdsgeest plaatsen. Het is altijd een enerzijds – anderzijds verhaal. De gezondheid van Johannes van de Steur heeft in het Jappenkamp sterk geleden en hij is door de vereniging van de Steurtjes opgevangen en verzorgd. Hij overleed kort na de bevrijding.

                       

        https://www.s-i-d.nl/pa-van-der-steur/                  De meisjesspeelplaats te Magelang

 

                

 

Lezing De ontstaansgeschiedenis van Sinterklaas

Ans van Kesteren

Op dinsdag 21 november heeft Dorinde Smit Duyzentkunst een lezing gegeven over het ontstaan en de gebruiken van het sinterklaasfeest. Het begint in de 5^e en 6^e eeuw met een geloof gebaseerd op de goden Wodan en Odin, die de braven belonen en de slechten straffen.

In eerste instantie was het feest van St. Maarten (11 nov.) veel belangrijker dan het feest van Sint Nicolaas, en dat is lang in Limburg zo gebleven. Door de tijden heen heeft het zich ontwikkeld tot een volksfeest. Bij beide feesten draait het altijd om iets geven: eten, snoep etc. ; beide heiligen (Sint Maarten en Sint Nicolaas) hebben een hekel aan armoede.

Rond 1850 heeft en onderwijzer - Jan Schenkman - een boek geschreven over Sint Nicolaas, waarin de verplichte kleding, gebruiken etc. zijn vastgelegd. Na de Tweede Wereldoorlog komen er pas Zwarte Pieten op de boot uit Spanje voor.

We hebben ook geluisterd naar een stuk uit een conference van Toon Hermans over Snieklaas (1974), dat was voor iedereen een feest van herkenning en ook de stukjes van Simon Carmiggelt en Annie M.G. Schmidt.

Met een lekker kopje thee, koffie èn een speculaasje was het een gezellige middag met een leuke lezing

Muziekgeschiedenis

Aline Jansen

Wat hebben we genoten van de muziekgeschiedenis met het thema Zuid-Amerikaanse muziek.

Veel Zuid-Amerikaanse componisten hebben in Europa muziek gestudeerd en vandaaruit ook de Europese invloeden meegenomen. Deze Europese invloeden hebben ze gecombineerd met Zuid-Amerikaanse volksmuziek. Deze mengeling is soms te horen in het ritme, een andere keer weer in het gebruik van typische volksinstrumenten. Volksinstrumenten zijn van natuurlijke materialen gemaakt en hebben daardoor een bijzondere klank. Het waren de instrumenten die vaak bij etnische stammen gebruikt werden. Een voorbeeld is de panfluit. We herinneren ons allemaaal

De aftrap was de Tango. Er zijn vrolijke tango’s maar met Mi noche Triste (Mijn trieste nacht) uit 1917 en gezongen door Carlos Gardel wordt er een ander repertoire toegevoegd aan de bestaande tangoklanken. Astor Piazolla blaast de tango nieuw leven in met zijn ‘tangao nuevo en vanaf de jaren 1980 is er in Europa ook een hernieuwde belangstelling voor de tango.

Via missieposten werd de katholieke religieuze muziek in Zuid-Amerika verspreid en komen de Europese instrumenten vaker aan bod. Vaak aangevuld met de traditionele lokale muziek. Missa Criolla is hier een voorbeeld van. Een mengeling van traditioneel met Europese invloeden. Op YouTube en Spotify zijn verschillende uitvoeringen te vinden. Ook José Carreras en Mercedes Sosa hebben zich aan de Misa Criolla gewaagd. Het zijn prachtige uitvoeringen.

Heitor Villa-Lobos schreef de Bachianas Brasilieras. Bach op z’n Braziliaans en bestaat uit negen composities waarbij de Braziliaanse volksmuziek vermengt werd met de muziek van Bach. Ook te vinden op YouTube of Spotify. Het was een erg interessante muziekgeschiedenis. Wie er niet bij was heeft dus wat gemist. In maart gaat Alice van Rossem ons bijpraten over de verschillende blaasinstrumenten.

 

Lezing Zoete Koek

Joke Helwig

Dinsdag 17 oktober hadden we een volle zaal bij de conference van Jos Thomasse. Getiteld Zoete Koek. Die is niet altijd wat het lijkt te zijn, maar je kan er wel smakelijk om lachen. Veel spreekwoorden, gezegden en taalkronkels gaan over eten, en daar had de spreker voldoende voorbeelden van. Zo was er de uitleg over slavink en blinde vink (nooit geweten wat het verschil is).

En onder het kopje familie kwam "de familie hangt als los zand aan elkaar” en "de appel valt niet ver van de boom” voorbij. Vroeger had je meestal hetzelfde beroep als je vader, zoals: de bakker, de slager en de smid. Van dit laatste beroep komt de uitdrukking: "je smeed het ijzer als het heet is”.

En verder waren er veel onderwerpen uit de oude doos. Zo was er de bakelieten telefoon en het feit dat de telefoon vroeger in de gang werd aangesloten.

Een leuk weetje is de uitdrukking: het is zo heet, de mussen vallen van het dak! Dit is een verbastering van een zin van Nicolaas Beets: "de mossen vallen van het dak!”

Hier en daar mochten we nog even meezingen met een liedje van Louis Davids, tot groot vermaak van de aanwezigen.

De hapjes die bij dit jubileum op tafel stonden waren gemaakt door Anne- Mieke en die gingen er goed in, ze waren heerlijk. Behalve de spreker kreeg ook Anne-Mieke een welverdiend applaus.

Lezing: Gerda Marsman: Solo fietstocht door Alaska
                                 Aline Jansen

Gerda had haar fiets weer meegenomen en dit keer ook haar fietssleuteltje. Dat was toch iets gemakkelijker binnenkomen voor haar. Ze had weer een prachtige lezing voorbereid. Alaska is de grootste staat van de Verenigde Staten en ongeveer zo groot als Spanje. Alaska grenst in het oosten aan Canada en verder is het omringd door de zeeën. Gerda heeft heel wat kilometers moeten afleggen om Alaska te doorkruisen. Ze slaapt in haar tentje, overal waar ze maar kan en mag staan. Een meertje of een beekje in de buurt is wel zo fijn want ze wil zichzelf wel eens lekker wassen, en haar kleding ook. Uiteraard moet de slaapplek wel veilig zijn en we zagen dat ze ook wel in natuurreservaten heeft overnacht. Af en toe wil ze ook wel een paar dagen in een gewoon bed slapen dus dan doet ze de steden aan. Zoals bijvoorbeeld Talkneeta. Talkneeta ligt aan de voet van de Mount Deenali. Het is een geliefde berg voor bergbeklimmers en de berg bied mooie uitzichten. Want, al lijkt het alsof het doel voor Gerda alleen maar het fietsen is, ze ziet onderweg ook van alles en geniet vooral van de mooie natuur. Het is wel een eenzame tocht maar daar kiest ze ook bewust voor. Ze geniet van de stilte en de geluiden uit de natuur. Normaal gesproken ziet ze geen beren op de weg maar ze kwam er daadwerkelijk een tegen. En dan is haar tactiek om rustig te blijven, op een rustige toon, en in het dialect, tegen het beest praten, ondertussen een foto nemen en daarna snel wegwezen.

De mensen die zij in Alaska sprak waren verbaasd dat zij geen geweer bij zich had.

Hoe ging zij zich dan verdedigen? "Nou, ik kan ook niet schieten dus dan heb je niks aan een geweer. Dat is alleen maar ballast”. Gelukkig kwam ze een groep jagers tegen en zij mocht met hen mee op jacht. Maar, ze moest wel op een paard rijden, leren schieten en dezelfde diensten draaien als de mannen. Geen probleem voor Gerda. Zij staat haar mannetje wel en stond ook ’s nachts op wacht, heeft leren schieten en deed hetzelfde wat ook de mannen deden. Toen er een helikopter kwam is zij weer mee teruggegaan, uit de bergen naar haar fiets en fietste weer verder.

Totdat ze bij het eindpunt kwam.

Museumgroep
Joke Helwig

Op donderdag 24 augustus stond Rotterdam op de agenda en wel het Wereldmuseum. Er was een tentoonstelling genaamd: Geen woorden maar draden. Met 5 deelnemers per trein naar Rotterdam en daar aangekomen eerst aan de koffie. Daarna was er wat verwarring over lopend naar het museum of per tram. Uiteindelijk gingen we in twee groepjes allemaal lopen, waarbij 2 dames bij het verkeerde museum waren aangekomen. Hierdoor moesten ze extra stappen doen, wat niet zo fijn was gezien het miezerige weer. Eerst hebben we van een heerlijke lunch genoten in een klein restaurant met uitzicht op het brede water. De tentoonstelling was zeer de moeite waard met borduurwerk op een kimono, maar ook Mexicaanse of Afrikaanse borduurstukken. De terugweg had een minder plezierige kant: vanaf Amersfoort moesten we staan!

Op woensdag 20 september hebben we de bus genomen, dit keer naar Nunspeet. We waren met 8 personen. Het Noord-Veluws museum had van een Amsterdamse kunstenaar een tentoonstelling samengesteld met veel kleur. Deze Eugene Brands heeft ook lang een atelier in Nunspeet gehad, dus deze keuze ligt voor de hand. Een film met een interview met deze kunstenaar was heel verhelderend, want er was werk uit diverse periodes. Vooral uit zijn begin periode was er prachtig werk te zien.

Over de reis, die begon vreemd: een meermanskaart kon de chauffeur niet printen, dus hij zei: Loop maar door. M.a.w. we hebben de heenreis niets betaald. Dames die later instapten hadden dat voordeel niet. Verder reed de chauffeur door bij halte centrum Nunspeet, waardoor we nog flink wat moesten lopen! Na het museumbezoek hebben we een leuk terras gevonden voor een loempia, saté en andere lekkere dingen. En op 2 na besloten we nog even te shoppen. Goed geslaagd met onze inkopen reden we terug.

Het laatste museumbezoek voor dit jaar staat ook weer op een donderdag op de agenda: dan wordt het 30 november. In december is niets gepland.

Museumgroep    
Joke Helwig

We hebben iedere maand een ander museum bezocht. In mei gingen we naar het Singer museum in Laren, in juni hebben we museum Nairac in Barneveld bezocht en in juli gingen we naar het Depot. En ook in de maand augustus bezoeken we een museum.

Donderdag 20 juli zijn we met tien dames in de bus gestapt naar Arnhem. Het weer werkte deze dag prima mee. Aldaar in het busstation overgestapt op een interlokale lijn naar Wageningen. Alleen al de rit ernaar toe was de moeite waard. Dat we met zeer goedkope buskaarten konden reizen was een leuke bijkomstigheid. In Wageningen aangekomen werden we in het busstation opgewacht door de zus van een van onze deelnemers, die in Wageningen de weg weet. We liepen eerst naar het centrum, waar de helft van ons bij Brownies en Downies van een lunch genoten. De anderen besloten wat van het lekkere weer te genieten en rond te kijken in het stadje. Eenmaal uitgegeten wandelden we naar het Depot (geen museum, maar meer een heel grote galerie), voorzien van een restaurant en een mooi aangelegde tuin, waarin ook beelden staan. In de galerie zelf waren vooral houten beelden. Naast deze tuinen bevindt zich ook nog een arboretum, maar daar was deze middag geen tijd meer voor. Komend voorjaar is het plan daar een apart uitstapje van te maken. Omstreeks 5 uur waren we terug op het station.

Een aardig detail is dat we hier niet zo gastvrij werden ontvangen als vorige maand in Barneveld: daar kregen we allemaal koffie aangeboden, zo blij waren de dames dat er eindelijk museumbezoekers kwamen!

Lezing Rien Poortvliet
Ans van Kesteren

De wereld van Marinus (Rien) Poortvliet. Illustrator, schrijver en verteller. Een lezing door Walter Lodewijk. Rien Poortvliet werd op 7 aug. 1932 in Schiedam geboren bij streng gereformeerde ouders. Hij ging naar de mulo, daarna kwam de dienstplicht. De kunstacademie was geen optie, dus ging hij werken bij een reclamebureau dat in opdracht van Unilever werkte. Hij huwde met Corry Bouwman, ze kregen twee zoons. Hij is naast zijn baan begonnen met het tekenen van de Daantje-serie.

Ook heeft hij veel met en voor Godfried Bomans gewerkt. Hij was een fervent natuurliefhebber, maar ook een verwoed jager. Dat leverde hem diverse malen kritiek op in de media. In 1968 zegde hij zijn baan op en werd illustrator bij Uitgeverij Unieboek. Ze verhuisden in 1979 naar Soest.

Zijn oeuvre was divers: dieren, jachttaferelen, kinderboeken, ook met kinderversjes, boeken over Christus (met teksten van een dominee), de geschiedenis van zijn familie. Er zijn gigantisch veel boeken gedrukt in 21 talen.

Ook werden er puzzels, kaarten, etc. gemaakt aan de hand van zijn werk. Zijn vader overleed in 1973, zijn moeder in 1992. Op latere leeftijd werd hij toch door zijn ouders geëerd. In 1977 liep hij als lakei naast de gouden koets naar de Ridderzaal. Hij kreeg contact met Prins Bernard en heeft daardoor ook veel getekend in opdracht van Europese vorstenhuizen. Hij stierf in 1995, op 63-jarige leeftijd aan botkanker.

Zijn museum in Middelharnis werd geopend in 1992, maar sloot in 2006 wegens geldgebrek. In 2009 is er een nieuw museum geopend in Tiengemeten.

Godfried Bomans heeft het laatste boek: "De wereld van Rien Poortvliet" geschreven.

Vervolgens hebben we een dwarsdoorsnede alle tekeningen uit diverse boeken gezien.

Met als slotstuk een (niet helemaal zuiver) koor van de toeschouwers n.a.v. kinderversjesboek.

    Muziekgeschiedenis Passiemuziek

  Op 24 maart hebben we al weer de derde les van de muziekgeschiedenis afgesloten van dit voorjaar. We zijn begonnen met het ontstaan van de muziek in de passietijd. Allereerst was er in het Gregoriaans het reciteren van de Bijbelteksten. Hieruit kwamen de Passionen voort, zoals we die nu kennen. We hebben stukjes in het Duits, Engels en Nederlands (volgens een hertaling door Jan Rot) gehoord. Ook hebben we muziek gehoord die gemaakt is op de zeven kruiswoorden, Dit zijn de zeven zinnen - uit diverse evangeliën - door Jezus uitgesproken aan het kruis. Muziek van Pergolesi, begin 1700 tot muziek van James Macmillan uit 1993. De laatste keer hebben we diverse muziekstukken gehoord, zoals van Beethoven: Christus am ölberg, Christus op de Olijfberg , Litzt : Via Crucis ( de Kruisweg) , zelfs van koren uit de Russisch Orthodoxe kerk. Dank zij de voortreffelijk uitleg en het enthousiasme van Alice hebben de deelnemers erg van deze lessen genoten. In het najaar van 2023 begeven we ons naar Zuid-Amerika. Dat wordt temperamentvolle muziek! Met onder andere de levendige tango, virtuoze gitaarmuziek, de missa criolla en de invloed van de volksmuziek op de klassieke muziek. De data zullen in het maandbericht worden bekend gemaakt.                     Ans van Kesteren

 

                              Lezing ‘Van Vijgenblad tot Spijkerbroek’
Na afloop van de jaarvergadering werd het podium vrijgemaakt voor de lezing ‘Van Vijgenblad tot Spijkerbroek’. Deze lezing is samengesteld door cliënten van Villande, een kleine woonvoorziening voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Onder leiding van de ons welbekende Jan Bark hebben Bas, Danielle, Merel en Mike zich verdiept in de geschiedenis van kleding en mode.

Allereerst werd uitleg gegeven over de diverse materialen die vroeger en nu nog steeds gebruikt worden. Vervolgens kwamen in rap tempo diverse tijdsperioden voorbij met de daarbij behorende kleding. Via de Neanderthalers en préhistorie kwamen we bij Middeleeuwen, Gouden Eeuw, Victoriaanse tijd en Industriële Revolutie. Om na de dertiger jaren, flower power en discotijdperk in het heden te belanden En over iedere periode was wel een wetenswaardigheidje te noemen bv de luizenbol, de kachelpijpen, de drollenvanger, de queue of de hotpants. Modetrends, materiaalkeuze, verschil in kleding tussen rijk en arm of tussen mannen en vrouwen werd uitgebreid belicht. Als laatste kwamen de vele verschillende klederdrachten in Nederland aan bod en werd nog even aandacht besteed aan diverse uniformen van bv verpleegsters, nonnen, brandweermannen en postbodes.

Een groot applaus (en een envelop met inhoud) was het welverdiende loon voor deze leuke presentatie die door deze bijzondere mensen met zoveel zorg in elkaar was gezet. En met een zucht van verlichting namen zij afscheid, want presenteren is toch wel een spannende aangelegenheid.  Anne-Mieke Schuiten

                                                         Boek & Film
We hebben de film Women Talking gezien. Een aangrijpende film over verkrachting en mishandeling van vrouwen door de mannen uit hun eigen Mennonieten gemeenschap. Maar ook een film over vrouwen die opkomen voor hun eigen recht, vreedzaam willen handelen en als volwaardig lid van de gemeenschap behandeld willen worden. Een film over vrouwen die angst voelen maar daadkracht vertonen om de kinderen uit hun gemeenschap te redden. De meisjes mogen niet langer gevaar laten lopen verkracht te worden; de jongens mogen geen onderdeel worden van een gewelddadige gemeenschap die denkt rechten te hebben over de vrouwen. Een film over vrouwen die elkaar steunen wanneer ze het moeilijk hebben. En dat geeft een mooie inkijk in een gesloten gemeenschap. Aline Jansen

 

Lezing: gezond slapen en dromen
Joke Helwig

Wat een volle zaal dit keer, de eerste lezing in het nieuwe jaar! Het onderwerp goed slapen leeft wel! Lia Timmer bracht een zeer levendig verhaal over slaapproblemen en wat je er aan kan doen. Zelf was ze een kind dat moeilijk kon slapen, had enge dromen en nachtmerries. Na een studie psychologie werd duidelijk wat haar roeping is. Tussendoor vertelde ze ook nog dat ze mantelzorger is, eerst voor haar moeder en nu voor haar vader.

Het programma bevatte o.a.: wat gebeurt er als je slaapt, hoe kun je goed doorslapen en wat zijn dromen en ontspanningsoefeningen. Dat laatste is belangrijk: we moeten zo veel mogelijk ontspannen naar bed gaan en ons hoofd leeg maken voordat we gaan slapen. Gezonde slapers zijn vitaler en optimistischer en slechte slapers hebben minder weerstand, de concentratie is minder en ze zijn vaak prikkelbaarder. Dus goed slapen is wel belangrijk. Een derde van ons leven slapen we en een op de vier volwassenen heeft slaapproblemen.

Over huilbaby’s: in de Oosterse wereld komt dat veel minder voor, daar slapen ze tot hun 5e jaar in gezinsverband. Ons natuurlijke slaapritme is door de tijd heen ook veranderd; we krijgen meer prikkels te verwerken. En ons slaapritme wordt regelmatig verstoord.

We kregen allerlei tips, zoals lezen voor het slapen gaan, mindfulness, problemen van je af schrijven, je nek kneden, voor warme voeten zorgen. Geen zware maaltijd nuttigen vlak voor je naar bed gaat, evt. warme thee of warme melk. Ademhalingsoefeningen zijn goed en ook gapen is een ontstresser. Dromen zijn belangrijk, die zorgen ervoor dat je problemen kunt verwerken of oplossingen vinden. Zo had de uitvinder van de naaimachine een creatieve droom en daaruit ontstond die machine! Slaapmiddelen werden ons afgeraden, maar daarvoor in de plaats natuurlijke middelen uitproberen zoals passiflora en valeriaan. Aan het eind kregen we nog een A4tje mee met o.a. tips om je dromen te onthouden. Kortom een heel fijne en leerzame middag. 

 

Boek & Film
Aline Jansen

We keken naar de film ‘Mijn haat krijgen jullie niet’. Een treurige en beklemmende film maar ook een film die bemoedigend was. Bemoedigend in de zin van dat we door een aanslag van welke aard dan ook niet moeten haten. Haat ligt op de loer als je geliefde gedood wordt door een zinloze daad. Maar haat vergiftigd ook je leven. Een post op Facebook werd door Facebookgebruikers gedeeld en opgepikt door krant en nieuwszenders. En die post mondde uit in een boek en een film.

De peuter van 17 maanden speelde voortreffelijk zijn rol. Hoeveel filmuren zouden daar in zijn gaan zitten? Na de film hebben we een wijntje gedronken om even onze zinnen te verzetten want om met zoveel narigheid en drama in het hoofd te gaan slapen is niet  goed (werd ons tijdens de lezing verteld).

 

Maandbijeenkomst: 10 met een Griffel en een zoen van de juffrouw
Ans van Kesteren

Op dinsdag 15 november 2022 heeft Jan Bark een - door de corona diverse keren uitgestelde - lezing gegeven over het bovengenoemd onderwerp.

Rond 1700 kregen alleen kinderen van rijke ouders onderwijs, vaak door een privéleraar, ook waren er kloosterscholen. Later waren er dorpsschooltjes die midden in een dorp stond. De meester ontving 100,-- gulden per jaar, plus af en toe iets in natura. Aan de muur hingen houten schooltassen waar ze hun spulletjes in konden bewaren, vaak eenvoudig uitgevoerd; een enkele was mooi beschilderd. Het ging er streng aan toe in die tijd: De meester had een houten plak waar hij op de open hand een klap uitdeelde. "Onder de plak zitten", komt daar vandaan. Of hij gooit een stoffen vogel met een zware vulling naar een leerling: "de pechvogel" als hij/zij die terug brengt naar de meester wordt er een bord met de afbeelding van een ezel om zijn/haar nek gehangen of er werd een pet met ezelsoren opgezet. De meester zat achter een lessenaar op een verhoging. In latere jaren werd als straf: in de hoek staan, nablijven, en strafregels gegeven.

Als lesmateriaal hebben we als eerste het Hornbook gezien, een houten plank met perkament en daar over heen een dun laagje hoorn. Deze was van oorsprong Engels. Begin 1800 kwam de letterkast van P. Prinsen, waar je in het midden woordjes kon maken. Later het leesplankje van M. Hoogeveen en van Jetses. Het allereerste schrijfmateriaal was de ganzenveer. Daarna hebben we een griffeldoos en leien met een sponsdoosje, aan de ene kant een nat sponsje en aan de andere kant een zeemlapje. Het potlood en de kroontjespen met het inktpotje volgt, daarna de moderne schrijfmaterialen.

Ieder van ons zal de poesiealbums herinneren, de handwerklessen en voor de jongens het figuurzagen of kleien, de gymlessen en de zwemlessen in de vijfde klas.

De bewaarschool ontstaat (soort kinderdagverblijf ), de Fröbelschool (Kleuterschool) Op 1 januari 1901 is er de leerplichtwet en in 1955 volgt er een wet voor de kleuterscholen.

We hebben veel diverse mooie platen en foto's gezien, die bij ons allen herkenning en een gevoel van nostalgie en opgeroepen heeft.

 

Muziekgeschiedenis
Ans van Kesteren

De afgelopen 4 vrijdagmiddagen van de muziekgeschiedenis over het onderwerp "Vrouwen in de muziek" hebben we op 25 november afgesloten. De dames hadden het vaak niet makkelijk in die vroegere tijden.

We zijn begonnen bij de eerst bewaard gebleven muziekstukken rond 1100. Dan springt Hildegard von Bingen eruit. In de kloosters en in de adellijke kringen werden de eerste muziekstukken geschreven, waarvan er diverse bewaard zijn gebleven. Of er muziek door vrouwen gemaakt of geschreven mocht worden, was afhankelijk van de mening van de geestelijke overheden of de heersers aan het hof. We zagen een documentaire over Hildegard von Bingen.

De volgende middag ging over de "Vrouwen van..." , dus o.a. over Fanny Mendelssohn, Clara Schumann, Alma Mahler en Amanda Röntgen. Zij musiceerden en schreven muziekstukken, maar ook zij hadden veel problemen met de mannelijke inmenging. Soms werd hun stuk onder de naam van hun man uitgegeven. De vierde middag ging over de Franse dames in de muziek. De denkwijze over vrouwelijke muzikanten en componisten was in Frankrijk toch een stuk toleranter dan in Duitsland. We hoorden Germaine Tailleferre, zij was ook lid van een gemengde kunstenaarsgroep. Cécile Chaminade is zelfs lid geworden van het Franse Erelegioen. Ook Nadia Boulanger verwierf de 2de prijs in de prix de Rome, haar zus Lili zelfs de 1ste prijs in 1913. De prix de Rome is een aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars (in 1663 in Frankrijk ingesteld). Ethel Mary Smith was een fanatieke voorvechtster van de feministes. Zij schreef een "Mars voor de vrouwen".

We hebben veel gehoord en genoten.

Het plan is voor 2023 om ongeveer eind maart weer muziekgeschiedenis te organiseren. Met als thema "Passiewerken", dit in de aanloop naar de Pasen. We zullen iets horen over diverse bekende stukken zoals bijvoorbeeld een stukje uit de Johannes Passion, maar vooral ook veel over onbekende Passiewerken. Nadere gegevens krijgen jullie nog.

Actieve ledenmiddag

Om de drie jaar organiseert het bestuur een middag voor de actieve leden. Actieve leden zijn die leden die zich inzetten voor de vereniging en een vrijwilligersklus op zich hebben genomen zoals ledenadministratie, cursussen organiseren, het programma organiseren, helpen bij de organisatie, nieuwsbrieven rondbrengen, Jacobafonds of bij leden die een ziekenhuisopname achter de rug hebben een bloemetje brengen.

Het is lastig om iets leuks te bedenken maar dit jaar was het gelukt en werd er een workshop bonbons maken voor ons georganiseerd. Het was een gezellige middag en voor wie zich ook actief wil inzetten voor de afdeling dan kan dat. Graag zelfs. We hebben nog wat vacatures: organisatie en coördinatie wandelclub, organisatie en coördinatie museumclub, opzetten van een leesclub. Ach, eigenlijk kan en mag alles, als er maar iemand is die het wil organiseren en coördineren.